Choroby autoimmunologiczne u psów

Układ odpornościowy organizmu

Dużo słychać o chorobach autoimmunologicznych – ze względu na częstość ich występowania oraz czynniki, które przyczyniają się do wywołania reakcji autoagresywnych, choroby te noszą miano „cywilizacyjnych”. Problem coraz częściej dotyczy również psów, które żyją z człowiekiem od tysięcy lat, dzieląc te same warunki środowiskowe i podlegając wpływom tych samych czynników patogennych.

Aby zrozumieć mechanizm powstawania chorób autoimmunologicznych, trzeba co nieco wiedzieć czym jest system odpornościowy i jak on działa? Układ immunologiczny to „twór” bardzo złożony, reagujący na wielu płaszczyznach na szkodliwe czynniki docierające z zewnątrz do organizmu i stający w obronie przy każdej najmniejszej próbie zaburzenia jego homeostazy (równowagi).

Układ odpornościowy nie znajduje się w jednym miejscu w organizmie psa. Po pierwsze dlatego, by mógł reagować szybciej i w odpowiedni sposób na różnego rodzaju zagrożenia. Po drugie - by trudniej go było zniszczyć. Obok kilkunastu barier ochronnych istnieją biliony komórek odpornościowych znajdują się we krwi, limfie, jelitach, śledzionie, wątrobie, nerkach i wszystkich psich narządach.

Odporność nieswoista

Jest to pierwsza linia obrony organizmu. Jej podstawowe zadanie to: nie dopuścić do wniknięcia patogenu do organizmu lub, jeśli pokona bariery ochronne i wniknie, to: natychmiast unieszkodliwić i zlikwidować patogen, póki nie zdążył poczynić szkód w organizmie.

Bariery działające w obrębie odporności nieswoistej to:

• bariery mechaniczne – na pierwszej linii obrony przed infekcją jest skóra porośnięta sierścią, ale do mechanizmów obronnych mechanicznych zalicza się także łzawienie, kaszel, kichanie oraz śluz w przewodzie pokarmowym
• bariery chemiczne – odczyn pH skóry, enzymy zawarte w ślinie, błonach śluzowych układu pokarmowego i oddechowego czy też kwas żołądkowy
• bariery biologiczne – to głównie flora bakteryjna znajdująca się wewnątrz przewodu pokarmowego i drogach moczowo-płciowych, która konkuruje o pokarm i przestrzeń z patogenicznymi bakteriami

Odporność swoista

Jeśli obcym czynnikom uda się pokonać nieswoiste bariery, uruchamiana zostaje „druga linia obrony”, stosowana przeciw konkretnemu czynnikowi chorobotwórczemu. Rozpoznanie rodzaju czynnika odbywa się na podstawie substancji znajdującej się na jego powierzchni, nazywanej antygenem. System odpornościowy organizmu odróżnia własne antygeny od obcych i reaguje tylko na obecność tych drugich.

Głównym zadaniem swoistej odpowiedzi immunologicznej jest produkowanie przeciwciał skierowanych przeciwko określonemu antygenowi. Utworzenie kompleksu przeciwciało-antygen uruchamia różne procesy prowadzące do zlikwidowania czynnika chorobotwórczego.

Tyle o systemie odpornościowym, który jak widać z powyższego jest bardzo skomplikowany. To wystarczy aby uświadomić sobie, że jakiekolwiek zaburzenia pracy układu odpornościowego mają wpływ na organizm jako całość, i to aż do tego stopnia, że mogą one doprowadzić do ciężkiej choroby a nawet śmierci.

Kiedy układ odpornościowy „wariuje”

Choroby autoimmunologiczne u psów pojawiają się wtedy, gdy układ odpornościowy odczytując „niewłaściwie” informacje, zaczyna wytwarzać przeciwciała nie tylko przeciwko wrogim substancjom, ale również przeciwko poszczególnym komórkom i narządom własnego organizmu. Te autoprzeciwciała niszcząc własne komórki i tkanki wywołują w nich chroniczne zapalenie i często trwałe uszkodzenia. Choroba autoimmunologiczna może być ograniczona do jednego narządu lub całego organizmu zwierzęcia.

Dokładne przyczyny chorób autoimmunologicznych nie są znane. Jako czynniki ryzyka wskazuje się:

• genetyczne – predyspozycja do chorób autoimmunologicznych jest dziedziczona, czasem  choroba uaktywnia się w momencie krytycznym dla psa np. po szczepieniu lub przy infekcji wirusowej, w stresie itp.
• czynniki środowiskowe – podatność na choroby autoimmunologiczne może być powiązana z powszechnymi czynnikami środowiskowymi np. wysoko przetworzony pokarm, konserwanty i pestycydy w karmach, składniki chemiczne w środkach przeciwpasożytniczych

Niektóre objawy, które mogą świadczyć o chorobie autoimmunologicznej to:

• zmiany skórne i owrzodzenia
• zmiany zapalne w obrębie nosa, pyszczka i odbytu
• utrata apetytu
• zmiana masy ciała
• zmiana zapachu ciała
• nawracające biegunki z krwią lub bez
• ból w obrębie stawów i kulawizny
• niedokrwistość
• posmutnienie i depresja

Jeśli podejrzewasz, że Twój pies cierpi na jakiś rodzaj choroby układu immunologicznego, powinieneś skonsultować się z lekarzem weterynarii !!