Szczepionki a choroby autoimmunologiczne

Szczepienia w pierwszym roku życia psa

Rola szczepień profilaktycznych przeciwko chorobom zakaźnym jest oczywista. Stymulując układ odpornościowy do produkcji przewciwciał szczepionka wywołuje odpowiedź immunologiczną skierowaną przeciwko wirusom powodującym groźne dla psów choroby. Jednak każde szczepienie mocno ingeruje w układ odpornościowy, co nie jest obojętne dla organizmu.

Szczenięta przez pierwsze tygodnie życia mają odporność bierną od matki, która przekazuje niezbędne przeciwciała wraz z mlekiem. Pierwsze szczepienie ma miejsce kiedy maluchy przechodzą na stały pokarm czyli w 7 tygodniu życia. Wtedy muszą być zaszczepione przeciwko nosówce i parwowirozie. Kolejne dwa szczepienia rozszerzone są dodatkowo o zakaźne zapalenie wątroby psów (choroba Rubartha) oraz parainfluenza psów (kaszel kenelowy wywołany wirusem parainfluenzy). Zalecane jest aby kolejne szczepionki były tej samej firmy co pierwsze – zwrócenie na to uwagi to już „zadanie” nowego opiekuna szczenięcia, ponieważ drugie i trzecie szczepienie mają miejsce w wieku 9-10 tygodni oraz 13-14 tygodni.

Po każdym szczepieniu potrzeba 2 tygodni, żeby organizm wytworzył swoistą odpowiedź immunologiczną, dlatego pomiędzy kolejnymi dawkami konieczny jest odstęp 3-4 tygodnie. W tym czasie szczenię powinno być szczególnie chronione przed kontaktami z nieznanymi psami. Odporność swoista kształtuje się do pół roku – jest to najbardziej wrażliwy okres z punktu widzenia zdrowia naszego pupila. Nie powinniśmy go narażać na zbyt duże stresy, długie podróże czy męczące wystawy.

Szczepieniem obowiązkowym jest szczepienie przeciwko wściekliźnie. Podlegają mu wszystkie szczenięta, po ukończeniu 3. miesiąca życia. Tak mówi prawo, ale coraz częściej słyszy się, że dla zdrowia psa lepiej jest, aby szczepienie przeciwko wściekliźnie miało miejsce dopiero po wymianie zębów, czyli w 6. miesiącu.

Podsumowując – idealny (z punktu widzenia zdrowia psa) kalendarz szczepień wygląda następująco:
1)    po ukończeniu 6 tygodni – nosówka i parwowiroza (szczepionka typu DP)
2)    po 3-4 tygodni od 1) – nosówka, parwowiroza, zapalenie wątroby, parainfluenza (szczepionka typu DHPPi)
3)    po 3-4 tygodniach od 2) – powtórka j.w.
4)    po ukończeniu 6 miesięcy – wścieklizna
5)    po ukończeniu 1 roku – szczepionka przypominająca: nosówka, parwowiroza, zapalenie wątroby, parainfluenza (DHPPi)

Doszczepianie co roku?

Choć nacisk na profilaktykę szczepień jest obecnie bardzo duży (głównie ze strony koncernów i producentów szczepionek) to lepiej zachować w tym rozsądek. Rekomendacja corocznego doszczepiania ZAWSZE była oparta na sugestiach firm produkujących szczepionki - NIE na naukowych doniesieniach. Wiele szczepionek mają gwarantowany kilkuletni okres działania i nie ma potrzeby nadmiernie pobudzać układu immunologicznego do produkcji ciał odpornościowych. Niepotrzebna stymulacja systemu odpornościowego nie skutkuje w zwiększeniu odporności, a zamiast tego może zwiększać zagrożenie niepożądanymi reakcjami poszczepiennymi.

Oczywiście Wasz weterynarz będzie optował za doszczepianiem, ale lepiej w to miejsce zrobić psu kompleksowe badanie weterynaryjne – w tym badanie krwi i moczu, oraz inne w razie konieczności. Jeszcze raz trzeba podkreślić: nie ma naukowych danych potwierdząjących konieczność coroczego doszczepiania. Co więcej, powtarzanie szczepienia może być związane z wysokim ryzykiem reakcji anafilaktycznych i chorób autoimmunologicznych.

Pies dorosły cieszący się dobrym zdrowiem i kondycją świetnie radzi sobie z wirusami i bakteriami.  Ingerując niepotrzebnie czy nadmiernie w jego układ odpornościowy tylko narażamy go na choroby poszczepienne czy załamanie odporności. W kontekście czynników ryzyka przyczyniających się do wywołania chorób autoimmunologicznych, nadmierne szczepienia znajdują się w ścisłej czołówce.

Skuteczność szczepień

Doniesienia naukowe potwierdzają, że odporność na niektóre wirusowe choroby trwa wiele lat. Badania wykazały, że wśród raz zaszczepionych psów ponad 90% z nich odporność na parwowirozę i zapalenie wątroby utrzymuje się nawet 7 lat! Odporność przeciwko nosówce sięga 15 lat, a więc rzec by można, że przez całe życie. U 85% szczepionych psów odporność przeciw wściekliźnie utrzymuje się do 3 lat.

Jeśli jednak zdecydujesz się na doszczepianie to powinno ono zawierać jedynie parwowirozę, nosówkę, zakaźne zapalenie wątroby i parainfluenzę psów (DHPPi). Szczepienie przypominające powinno być stosowane nie częściej niż  co 3 lata. Absulutnie niekorzystne są szczepionki typu combo 5w1, 7w1! Ponadto szczepionki przeciwko chorobom wirusowym nie powinny być łączone ze szczepieniem przeciwko wściekliźnie!

Główna zasada szczepień ochronnych jest taka, aby korzyści przewyższały zagrożenia związane ze szczepieniem. Nie ma np. sensu i powodu szczepić przeciw leptospirozie w rejonach o niewielkim zagrożeniu tą chorobą. Szczepionka chroni przeciwko dwóm szczepom wirusa i jest nieefektywna u ponad 50-75% psów. Ponadto często powoduje poważne reakcje anafilaktyczne u szczeniąt, stąd wielu hodowców nie stosuje jej. Równie kontrowersyjna jest szczepionka przeciw bordetella (pałeczka krztuśca także wywołująca kaszel kennelowy ). Podana w zastrzyku nie jest skuteczna, lepsza jest szczepionka w formie donosowej, ale wywołuje ona odporność na 6 miesięcy i chroni tylko przed 2 z 8 szczepów. Podobnie kwestionowana jest efektywność szczepionki przeciwko coronawirozie i chorobom bakteryjnym (np. boreliozie czy babeszjozie).

Niepożądane reakcje poszczepienne

Tak jak korzyść wynikająca ze szczepień ochronnych jest oczywista, tak oczywista jest możliwość wystąpienia niepożądanych skutków szczepień. Dla uproszczenia zakładamy, że szczepionki są w odpowiedni sposób przechowywane, a weterynarz prawidłowo je podaje pacjentowi. To jednak nie zmniejsza ryzyka powikłań poszczepiennych.

Musimy pamiętać, że szczepionka jest zewnętrzną ingerencją w układ odpornościowy organizmu, wskutek której następuje krótkotrwałe obniżenie odporności. U pewnego odsetka psów po wykonaniu szczepienia mogą wystąpić pewne objawy uboczne. W zależności od rodzaju, mogą być mniej lub bardziej groźne dla zdrowia naszego pupila, a niektóre reakcje nadwrażliwości mogą nawet doprowadzić do śmierci zwierzęcia.

Pośród niepożądanych objawów reakcji poszczepiennej należy wymienić: apatię, senność, gorączkę, wymioty, biegunkę, drgawki, agresję, bolesność w miejscu szczepienia, zaburzenia koordynacji ruchowej, obrzęk pyska. W niektórych przypadkach, szczepienie może uaktywnić chorobę (jeśli zwierzę jest nosicielem) lub pogłębić objawy chorobowe (w przypadku, gdy szczepimy osłabione czy chore zwierzę). Zdarzają się nawet ciężkie powikłania takie jak np. mięsak poszczepienny – nowotwór złośliwy czy poszczepienne zapalenie mózgu z wieloma objawami neurologicznymi i problemami behawioralnymi.

Decyzja czy szczepić, kiedy szczepić i jak szczepić należy do właściciela szczeniaka lub psa, i powinna być podjęta w porozumieniu i po zasięgnięciu aktualnych informacji na temat szczepień od doświadczonego lekarza weterynarii. Podstawowa uwaga to, że każdy pies jest inny i decyzja odnośnie szczepień powinna być podejmowana indywidualnie, rozpatrując wiek, rasę, stan zdrowia, środowisko, styl życia, podróżowanie. Pamiętajmy również, że żadna szczepionka nie daje nam 100% gwarancji na skuteczną ochronę.

Copyright © 2016 Dagmara Drogosz